ABD Hazine Bakanlığı, Rus Finansal Sistemini Hedef Alan Yeni Yaptırımlar Açıkladı

ABD Hazine Bakanlığı, Rus Finansal Sistemini Hedef Alan Yeni Yaptırımlar Açıkladı

Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya askeri operasyon başlatmasının ardından ABD, AB, Birleşik Krallık ve bir kısım diğer ülkeler Rusya’ya karşı kapsamlı ekonomik yaptırımlar uygulamaya başladı. Bu yaptırımların ekonomik olarak en etkililerinden biri de ABD tarafından uygulanan yaptırımlar.

ABD tarafından Rusya’ya uygulanan yaptırımların hukuki dayanağı olan 14024 sayılı Başkanlık Kararnamesi 15 Nisan 2021 tarihinde Joe Biden tarafından imzalanarak yürürlüğe girmişti. Aynı gün Amerika Birleşik Devletleri Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi [“OFAC”] tarafından mülkiyet blokajı konulu Direktif 1’i yayımlanmıştı

Rusya’nın 2014’te de facto olarak bağımsızlıklarını ilan eden iki cumhuriyeti resmi olarak tanıması üzerine, 22 Şubat 2022 tarihinde OFAC, Direktif 1’in yenilenmiş hali olan “Rusya Federasyonu’nun Bazı Kamu Borçlarına İlişkin Yasak” başlıklı Direktif 1A’yı yayımladı. Rusya’nın Ukrayna toprakları üzerinde askeri müdahalede bulunması üzerine ise OFAC 24 Şubat 2022 tarihinde Direktif 2 ve Direktif 3’ü yayımladı.

22 Şubat 2022 Tarihli Direktif 1A Yaptırımlarının Kapsamı Nedir?

Direktif 1A ile Rusya’ya yönelik kısıtlamaların kapsamı artırılmış ve Rusya kamu borçlarına ilişkin yasaklar ikincil piyasaları da kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Direktif 1 uyarınca 14 Haziran 2021’den itibaren Amerika Birleşik Devletleri, finansal kurumlarının ruble ve ruble dışı denomine-tahviller için [yalnızca Rusya Merkez Bankası, Rusya Hazinesi veya Rusya Varlık Fonu tarafından çıkarılanlar] Rusya birincil pazarlarına katılımı ve bunlara ilişkin ödünç verme işlemleri yasaklanmıştı. Direktif 1A uyarınca 1 Mart 2022 tarihi itibariyle ruble ve duble dışı denomine-tahvillere ilişkin olarak ikincil pazarlarda faaliyet göstermek de ABD finansal kurumlarına yasaklanmıştır.

Bunlara ek olarak, ABD Hazine Bakanlığı’nın basın açıklamasında aktardığı üzere Rusya’nın savunma sektörü bakımından kritik önem taşıyan VEB Bankası ile PSB Bankası’nın ABD’de iş yapmaları engellenmiş, bu bankalar ABD finansal sisteminin dışına çıkarılmış, ABD vatandaşlarının ve kurumlarının bu bankalarla iş yapmaları yasaklanmış ve bu bankaların ABD’deki tüm varlıkları dondurulmuştur. Bu yaptırımlar söz konusu bankaların direkt veya dolaylı olarak %50 sahibi oldukları tüm tüzel kişiler için uygulama alanı bulacaktır.

Bu düzenlemeler doğrultusunda yaptırım uygulanacak kişilere ilişkin SDN listesi güncellenmiş olup Putin’e yakın ve nüfuz sahibi bazı Rus gerçek kişiler, VEB Bankası ve iştirakleri, PSB Bankası ve iştirakleri bu listeye dahil edilmişlerdir. Ayrıca yukarıda bahsi geçen 3 Rus kamu kurumu SDN-dışı yaptırım listesine alınmıştır. Yine son gelişmeler ışığında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Dış İşleri Bakanı Sergey Lavrov da 25 Şubat 2022 itibariyle yaptırım listesine eklenmiştir.

24 Şubat 2022 Tarihli Direktif 2 ve Direktif 3 Yaptırımlarının Kapsamı Nedir?

ABD, Direktif 2 ve Direktif 3 ile OFAC tarafından yapılan açıklamada da belirtildiği üzere, Rusya’nın finans altyapısını hedef alıyor. Direktif 2 ve Direktif 3, Rusya’nın en büyük finansal kuruluşlarını [Sberbank, VTB Bank, Otkritie, Novikombank ve Sovcombank] yasaklı listesine dahil etti. Yaptırım kapsamına alınan bankalar, %80’i ABD Doları cinsinden olmak üzere günlük yaklaşık 46 Milyar ABD Doları tutarında kambiyo işlemi gerçekleştirmektedir.

Yaptırımlar ile OFAC, ABD finansal kurumlarının yasaklı kuruluşlara muhabir hesap [correspondent account] ve aktarmalı muhabir hesap [payeble-through account] açmasını veya mevcut hesapları muhafaza etmesini yasaklıyor. Direktif 2 ile yaptırıma uğrayacak yabancı finansal kurumlar için, adına veya aracılığıyla bu işlemleri yapmak da yasaklanmış durumda. OFAC, yaptırımlar için 30 günlük bir geçiş süresi öngörmüş olup yaptırımlar etkilerini 26 Mart 2022 tarihinden itibaren gösterecektir.

Değerlendirme

Bütün yaptırımlar bir arada değerlendirildiğinde, Rus özel veya kamu kurumlarının uluslararası sermaye piyasalarına erişiminin engellenmesi ve Rusya’nın küresel finans sisteminin dışında bırakılması amaçlarını taşıdığı görülmektedir. Yaptırımların Rus finansal sisteminin yaklaşık %80’ini hedef aldığı düşünüldüğünde hem Rusya hem de küresel ticaret açısından önemli etkilerinin olması beklenmektedir. Ayrıca, söz konusu yaptırımlar her ne kadar ABD dışındaki gerçek veya tüzel kişileri kapsamasa da ABD yaptırımlarının coğrafi sınır gözetmeksizin etki doğurması sebebiyle ABD dışı kurumların da dikkatli olması gerekmektedir. Bu kapsamda, Rusya ile ticari ilişkileri olan tüzel ve gerçek kişilerin de ABD tarafından uygulanan yaptırımları bir risk faktörü olarak değerlendirmesi ve uygun önlemleri alması önerilmelidir.