Uluslararası Kamu İhalelerine Katılan Yüklenicilerin Karşılaşacağı Vergi ve Harç Yükünü Öngörmesini Engelleyen Kanun Maddelerinin İptaline İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı

Uluslararası Kamu İhalelerine Katılan Yüklenicilerin Karşılaşacağı Vergi ve Harç Yükünü Öngörmesini Engelleyen Kanun Maddelerinin İptaline İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasa Mahkemesi’nin [“AYM”] T. 24.12.2020 ve E. 2020/15, K. 2020/78 sayılı kararı ile uluslararası kamu ihalelerine katılan yüklenicilerin karşılaşacağı vergi yükünü öngörmesini engelleyen 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ek md.2 f.4’te yer alan “…ve yabancı firmalarca da teklif verilen…”, 492 sayılı Harçlar Kanunu ek md.1 f.4’te yer alan “yabancı firmalarca da teklif verilen” ibarelerinin Anayasa’ya aykırılığı sebebiyle iptallerine karar verilmiştir. Anılı hükümler kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olarak çıkılan “uluslararası ihalelere” ilişkin vergi istisnalarını düzenlemektedir. İstisnayı düzenleyen yasa normları tümü ile iptal edilmemiştir. Yalnızca, yukarıda alıntılanan ibarelerin Anayasa’nın 13., 48., ve 73. maddelerine aykırı olduğu tespit edilmiş, söz konusu ibarelerin iptaline oybirliğiyle karar verilmiştir.

İptali İstenen Kanun Hükümleri ve Başvuru Gerekçesi

İptali istenen ibarelerin yer aldığı anılı hükümlerde, uluslararası kamu ihalesinin tanımı “kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olarak çıkılan ve yabancı firmalarca da teklif verilen ihaleler” şeklinde yapılarak vergi ve harç istisnasının şartları düzenlenmiştir. Başvuru dilekçesinde özetle uluslararası ihale kapsamındaki faaliyetlerin damga vergisi ve harçlardan muaf tutulduğu, ihalenin uluslararası kabul edilebilmesi için yabancı firmalarca teklif verilmesi şartının da arandığı, ancak ihale sürecinde yabancı katılımcıların teklif verip vermediğinin diğer katılımcılar tarafından bilinmesinin mümkün olmadığı, bu durumun ihaleye teklif veren katılımcının ihaleyi kazanması durumunda karşılaşacağı vergi yükünü öngörememesine yol açtığı ve dolayısıyla hukuki güvenlik, belirlilik ve verginin yasallığı ilkeleriyle bağdaşmadığı belirtilerek kuralların Anayasa’nın 2. ve 73. maddelerine aykırı olduğu öne sürülmüştür.

Anayasa Mahkemesi’nin Değerlendirmesi

İptali istenen hükümler, Anayasa’nın çalışma ve sözleşme özgürlüğüne ilişkin 48. maddesi, hak ve özgürlüklerin ancak kanunla sınırlanabileceğine ilişkin 13. maddesi ve verginin kanuniliği ilkesine ilişkin 73. maddesi yönünden incelenmiş ve netice olarak iptali talep edilen ibareler “sözleşme özgürlüğü”, “hukuk devleti ilkesi” ve “vergilendirmede belirlilik” ilkelerine aykırı bulmuştur.

Kararda, ihale sürecinde yabancı katılımcıların teklif verip vermediğinin diğer katılımcılar tarafından bilinmesinin mümkün olmadığından bu durumun ihaleye teklif veren katılımcının ihaleyi kazanması durumunda karşılaşacağı vergi yükünü öngörememesine yol açtığı belirtilmiştir. Bu itibarla iptali istenen ibarelerin hukuki öngörülebilirlik ve belirlilik ilkelerine aykırı sonuçlar doğurması nedeni ile Anayasa’nın 13., 48., ve 73. maddelerine aykırı olduğu tespit edilmiş, söz konusu ibarelerin iptaline oybirliğiyle karar verilmiştir. Öte yandan “iptaline karar verilen ibareler” uluslararası ihalelere ilişkin vergi istinasını ortadan kaldırmamaktadır.