Şehir İçi Ulaşımda Yeni Bir Dönem Başlıyor: Elektrikli Skuter Yönetmeliği Yürürlüğe Girdi
Şehir İçi Ulaşımda Yeni Bir Dönem Başlıyor: Elektrikli Skuter Yönetmeliği Yürürlüğe Girdi
İlk olarak “Martı”larla hayatımıza giren ve son dönemde çeşitlenerek sayıları artan elektrikli skuterların kullanımı, özellikle kısa mesafeli seyahatlerde her geçen gün daha da yaygınlaşıyor. 2018 yılından bu yana büyük şehirlerde görmeye alıştığımız bu ulaşım vasıtalarının kullanımı, Karayolları Trafik Kanunu m.66 hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 14.04.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “Elektrikli Skuter Yönetmeliği” [“Yönetmelik”] ile nihayet yasal zemine oturdu.
Yönetmelik, elektrikli skuter [“e-skuter”] kullanıcılarının uyması gereken kuralların yanında, hizmet sağlayıcıların yetki belgesi alma zorunluluğunu ve verilecek hizmetin usul ve esaslarını ayrıntılı şekilde düzenliyor.
E-skuter İşletmeciliği Yalnızca Yetki Belgesi ve E-skuter İzni Sahipleri Tarafından Gerçekleştirilebilecek
Paylaşımlı e-skuter hizmeti vermek isteyen gerçek ya da tüzel kişilerin Yönetmelik’te öngörülen genel ve özel şartları sağlamaları ve bunları sağladıklarını gösteren belgelerle birlikte idareye başvurarak yetki belgesi almaları gerekiyor. Yetki belgesi başvuruları Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na yapılıyor.
Adi ortaklıklara yetki belgesi verilemeyeceği Yönetmelik’te açıkça ifade ediliyor. Yetki belgesi sahibi tüzel kişilerin Türk Ticaret Kanunu kapsamında bölünme, birleşme ve tür değiştirmeleri durumlarında yetki belgesinin akıbetinin ne olacağı da ayrıntılı olarak düzenlenmiş durumda.
Yetki belgesi başvurularında aranacak özel şartların başında şunlar geliyor:
- Minimum 500.000 Türk Lirası sermayeye veya işletme sermayesine sahip olmak,
- Yapılacak faaliyete uygun bir internet sitesi ve mobil uygulamaya sahip olmak,
- Faaliyete ilişkin verilerin tutulacağı veri tabanının saklanacağı sunucuları Türkiye içerisinde barındırmak ve İdarenin erişimine açık tutmak,
- En az 250 adet e-skutera sahip olmak.
Ayrıca kullanılacak tüm e-skuterların kaydedileceği ve idarece tutulacak bir otomasyon sistemi [“U-Net”] oluşturulması öngörülüyor. Yetki belgesi alan gerçek ve tüzel kişilerin, kullandıracakları e-skuterlar için ayrıca UKOME ya da il trafik komisyonundan e-skuter izni almaları gerekiyor.
İzin Başvurusu Her Belediye İçin Ayrı Ayrı Değerlendiriliyor
İzin verilebilecek e-skuter sayısı büyükşehirlerde her bir ilçedeki nüfusun, büyükşehir olmayan yerlerde ise belediye nüfusunun 200’de biri ile sınırlanmış durumda. Öte yandan her bir yetki belgesi sahibine, buna göre belirlenecek sayının en fazla beşte biri kadar e-skuter izni verilebilecek. Ancak UKOME’ye ve il trafik komisyonlarına e-skuter izni için yapılan başvuruların her bir belediye için ayrı ayrı değerlendirileceği unutulmamalı. Bir belediyeden talep edilen izin sayısının, verilebilecek e-skuter izni sayısından fazla olması halinde ise yetki belgesi sahibi başvurucular arasında talep ettikleri sayılar ile orantılı olarak eşit şekilde e-skuter izni verileceği düzenleniyor.
Bunun yanında idarece verilecek yetki belgelerinin geçerlilik süresi 5 [beş], e-skuter izinlerinin süresi ise 2 [iki] yıl ile sınırlanmış durumda. Öte yandan başvuru üzerine bunların yenilenmesi veya uzatılması mümkün.
Yetki Belgesi Sahiplerinin Yükümlülükleri
Yönetmeliğin 16. maddesi idarece verilen yetki belgesi kapsamında paylaşımlı e-skuter hizmeti sunacak olanlara önemli sorumluluk ve yükümlülükler getiriyor. Yetki belgesi sahipleri her şeyden önce yalnızca izin aldıkları bölge sınırları içerisinde faaliyet göstermek ve sınır dışına çıkarılan e-skuterları 48 saat içinde izin alınan bölge sınırları içerisine getirmek zorunda.
Çevre ve insan sağlığına ilişkin mevzuat ile 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine yapılan atıflarla da yetki belgesi sahiplerinin sorumluluk sınırları bir hayli genişletilmiş durumda.
Öte yandan Yönetmeliğin hizmetten yararlananların hakları bakımından 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a atıf yaptıktan sonra, “Yetki belgesi verilenler, hizmetten yararlananlara kusursuz hizmet vermek zorundadırlar.” İfadesini kullanması, hizmet sunucuların hizmetten yararlananlara karşı yükümlülük ve sorumluluklarının da oldukça geniş olduğuna işaret ediyor. Yetki belgesi sahipleri bu kapsamda,
- Hizmetten yararlananlara hizmetleriyle ilgili çevrimiçi eğitim vermek ve bu eğitimin tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol etmek,
- E-skuter kullanımı sırasında kask ve dizlik gibi koruyucu ekipmanların giyilmesi konusunda hizmetten yararlananları bilgilendirmek,
- Hizmetten yararlananların, yapmış oldukları trafik kural ihlalleri nedeniyle haklarında 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu kapsamında haklarında bizzat işlem yapılacağını kullanıcılara bildirmekle
yükümlü tutuluyor. Ayrıca yetki belgesi sahiplerince sunulacak hizmetten yararlanmak için 15 yaşını bitirmiş olmak zorunlu.
Yönetmelik, yetki belgesi sahipleri ile hizmetten yararlananlar arasında sözleşme yapılmasının zorunlu olduğunu belirttikten sonra bu sözleşmenin elektronik ortamda yapılabileceğini açıkça düzenliyor.
Hali Hazırda Faaliyet Gösteren İşletmecilerin Durumu
Yönetmelik halihazırda paylaşımlı e-skuter işletmeciliği yapan gerçek ve tüzel bakımından geçici bir muafiyet düzenlemesi içermekte. Buna göre, 14.04.2021 tarihinden önce faaliyet göstermeye başlamış olanlar 31.07.2021 tarihine kadar Yönetmelik hükümlerinden muaf olacak. Dolayısıyla mevcut işletmecilere yeni düzenlemelere uyum sağlamaları için yaklaşık üç buçuk ay süre tanınmış durumda.
E-skuter Sürücülerinin Uyması Gereken Kurallar
Yönetmelik ağırlıklı olarak paylaşımlı e-skuter hizmetlerini, yani kısa süreli kiralama yoluyla e-skuter kullanımını düzenlese de 5. maddede düzenlenen kurallar kendine ait e-skuterını kullanan sürücüleri de ilgilendiriyor. Buna göre özellikle;
- E-skuterın ayrı bisiklet yolu veya bisiklet şeridi olmasına rağmen taşıt yolunda sürülmesi; otoyol, şehirler arası karayolları ve azami hız sınırı 50 km/s üzerinde olan karayollarında sürülmesi; ikiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yan yana sürülmesi; yaya yollarında sürülmesi ve kamu nizamını bozacak, özel mülkiyeti ihlal edecek ve yayalar, engelliler veya hareket kısıtlılığı olan kişilerin güvenli ve bağımsız hareketlerini, araç ve yaya trafiğini engelleyecek şekilde park edilmesi ile
- E-skuterda sürücü dışında başka kişilerin taşınması ve sırtta taşınabilen kişisel eşya harici yük ve yolcu taşınması
yasaklanmış durumda.
Konuya dair sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
