Değişen Dünyaya Ayak Uydurmak: Uzaktan Çalışma Yönetmeliği Yürürlüğe Girdi

10.3.2021 tarih ve 31419 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Uzaktan Çalışma Yönetmeliği [“Yönetmelik”] ile dünya çapında yayılan Covid-19 pandemisiyle birlikte yeni nesil çalışma ilişkilerinin düzenlemesi hedefleniyor. Buna göre Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanunu md.14 ile düzenlenen uzaktan çalışma ilişkisinin ne şekilde kurulacağı ve yürütüleceği olmak üzere pek çok noktaya açıklık getirmekte.

Buna göre:

• Uzaktan çalışma evden yapılabilir.
• Teknolojik iletişim araçları vasıtası ile işyeri dışında ifa edilecek işler de bu kapsamda sayılır.
• Ayrıca, kısmi uzaktan çalışma da mümkün görünüyor.

Uzaktan Çalışma Yapılamayacak İşler

• Tehlikeli kimyasal ve radyoaktif maddeler ile bunların atıkları ile yapılacak çalışmalar ve biyolojik etkenlere maruz kalma riski taşıyan işlerin uzaktan yapılması açıkça yasaklanmakta.
• Kamuya sözleşmeli şekilde hizmet verilmesi ve milli güvenlik bakımından stratejik önemi olan işler bakımından uzaktan çalışma yapılıp yapılamayacağı, ilgili idari merci tarafından belirlenecek.

Uzaktan Çalışma İlişkisinde Sözleşmenin İçeriği ve Yazılılık Şartı

• Uzaktan çalışma ilişkisi mutlaka yazılı şekilde kurulmalı.
• Sözleşmede ayrıca, işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar da kararlaştırılmalı.
• Yine, çalışma mekanının düzenlenmesi ve buna ilişkin maliyetlerin ne şekilde karşılanacağı sözleşmede belirlenebilir. Genel olarak işin yerine getirilmesi için zorunlu giderler ve bunların nasıl karşılanacağı da sözleşmede gösterilmeli.
• İşin ifası için gerekli materyal ve araçlar kural olarak işveren tarafından sağlanacak olup, sözleşmede aksinin kararlaştırılması mümkün.
• İşçiye teslim edilecek her türlü materyal ve aracın listesinin tutulması mecburi olup bu listede bu malların teslim anındaki fiyatlarının da belirtilmesi ve listenin işçi tarafından imzalanmış bir suretinin özlük dosyasında saklanması gerekiyor. Bu liste haricen düzenlenebileceği gibi uzaktan çalışma sözleşmesi içerisinde de düzenlenebilir.
• Ancak, uzaktan çalışan işçinin, esaslı bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulmaması gerekiyor.

Uzaktan Çalışmada Süreler

• Çalışmanın süresi ve ifa edileceği zaman aralığı sözleşmede kararlaştırılmalı.
• Fazla çalışma bakımından ise işverenin işçiye yazılı şekilde talepte bulunması ve işçinin kabulü koşulları aranıyor.

Mevcut İş İlişkisi Uzaktan Çalışmaya Dönüştürülebilir Mi?

• İşçi mevcut iş ilişkisinin uzaktan çalışma ilişkisine dönmesini yazılı şekilde talep edebilir. İşverenin bu talebi işin niteliğine göre değerlendirerek 30 günlük süre içerisinde neticelendirmesi gerekiyor. Uzaktan çalışmadan normal çalışmaya dönülmesi de aynı usule tabi.
• Zorlayıcı nedenlerin varlığı halinde işçinin talep veya onayı olmaksızın uzaktan çalışmaya geçilmesi de mümkün görünüyor.

Veri Güvenliği Sorunu

Dijital çağın en kritik konularından olan veri güvenliği bakımından işveren, uzaktan çalışmaya ilişkin işletme kuralları ile mevzuata dair işçiyi bilgilendirmek ve gerekli tedbirleri almakla yükümlü. Korunacak veriye ilişkin unsurların da iş sözleşmesinde işveren tarafından gösterilmesi gerekiyor. İşçi ise elbette işverence belirlenmiş işletme kurallarına uymak zorunda.