Hacizli Malların Elektronik Ortamda Satışını Düzenleyen Kurallar Belirlendi

Hacizli Malların Elektronik Ortamda Satışını Düzenleyen Kurallar Belirlendi

Aralık 2021’de kaleme aldığımız yazımızda belirttiğimiz üzere, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nda [“İİK”] yapılan 24 Kasım 2021 tarihli değişikle, haczedilen malların satışının tamamen elektronik ortamda yapılması düzenlenmişti. Ancak, söz konusu uygulamanın yürürlüğe konulacak yönetmelikten sonra başlayacağı öngörülmüştü.

Beklenen düzenleme, “İcra ve İflâs Kanunu Uyarınca Elektronik Ortamda Yapılacak Satışların Usulü Hakkında Yönetmelik” [“Yönetmelik”] başlığıyla 8 Mart 2022 tarihli ve 31772 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girdi. Yönetmelik, açık artırma usulü ile satışına karar verilmiş taşınır ve taşınmaz malların Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemine [“UYAP”] entegre Elektronik Satış Portali vasıtasıyla açık artırma usulüyle satışına ilişkin usul ve esasları düzenliyor. Böylece malların elektronik ortamda açık artıma usulü ile satışı artık Yönetmelik çerçevesinde uygulanmaya başlanacak.

Yönetmelik’in Kapsamı

Yönetmelik hem menkul/taşınır hem gayrimenkul/taşınmaz malların açık artırma ile elektronik ortamda satışına ilişkin usulleri belirliyor. Önemle belirtmek gerekir ki, elektronik ortamda satış sadece hacizli mallar için değil, tüm adli dava çeşitlerinin neticesinde açık artırma usulü ile satışına karar verilmiş taşınır ve taşınmazlar için de mümkün kılınıyor. Örneğin, ortaklığın giderilmesi davaları ve tereke davalarındaki satışlar da Yönetmelik çerçevesinde aynı usule tabi.

Bu kapsamda, Yönetmelik’te düzenlenen elektronik satış aşamaları kısaca, taşınır ve taşınmazların satışına ilişkin şartnamenin düzenlenmesi, elektronik ortamda ilanı, gazete ilanı ve artırma sonuç tutanağından oluşuyor. Söz konusu işlemler içinse Yönetmelik ekinde örnekleri yer alan basılı kağıtların kullanılması zorunlu tutuluyor.

Satış İlanı

Satışa hazırlık ve ilan işlemleri kapsamında, birinci ve ikinci artırmanın yapılacağı gün ve saat aralığı, artırma başlangıç tarihinden en az on beş gün önce ilan edilir ve artırmanın bitimine kadar erişime açık tutulur. Satış ilanının şeklinin ve gazete ile yapılıp yapılmayacağı, tarafların menfaatlerinin gözetilerek karar verilir. Gazetede ve Elektronik Satış Portalında ilan edilen metinler arasında farklılık bulunması hâlinde ise portalda ilan edilen metin esas alınır.

Teminat Miktarı, Yatırılma Usulü ve İadesi

Açık artırıma katılım sağlamak isteyen kişiler, öncelikle satışa konu malın muhammen [tahmini] değerinin %10’unu [yüzde onunu] karşılayacak tutardaki nakit teminatı, en geç artırma süresinin bitiminden önceki gün saat 23:30’a kadar ilgili icra dairesinin hesabına yatırmalıdır. Gösterilecek teminatın, kesin ve süresiz bir teminat mektubu şeklinde de sunulması mümkündür.

Dosyaya taraf olan alacaklı veya ortaklığın satış suretiyle giderilmesinde artırmaya katılmak isteyen pay sahibi bakımından ise, hakları kadarı teminat miktarından mahsup edilir ve böylece yatırmaları gereken teminat miktarı hesaplanır.

Açık artırma sona erdikten sonra en yüksek teklif veren dışındaki tüm katılımcıların teminatları iade edilir ve en yüksek teklif veren katılımcı ise ihale alacaklısı sıfatını haiz olur. İhale alacaklısının ihale bedelini gösteren tutanağın ilanından itibaren yedi gün içerisinde, öngörülen bedeli yatırmaması halinde ise alınan teminat alacaklıya iade edilmez ve satış masrafları verilen teminattan mahsup edilir. Mahsup edilmesine rağmen bakiye teminat bedeli kalması hâlinde ise, bu tutar İİK hükümlerine göre belirlenecek hak sahiplerine, alacaklarına mahsuben ödenir.

Teklif Süresi ve Sunma Usulü

Adalet Bakanlığınca hazırlanan sözleşmenin katılımcılar tarafından onaylanması, Elektronik Satış Portalında artırıma katılmanın ve teklif vermenin ön şartıdır. Artırımda teklif verme süresi ise yedi gün olup verilen sürenin son on dakikası içinde yeni bir teklif verilirse, açık artırma bir defaya mahsus olmak üzere on dakika daha uzatılır.

Ayrıca katılımcılar tarafından verilecek teklifler, satışa çıkarılan malın muhammen değerinin binde biri ve herhalde 100 Türk Lirası’nın altında olamaz. Katılımcılar arasında en yüksek teklifi veren, artırma süresince kendisinden daha yüksek bir teklif verilmedikçe, verdiği teklifini geri çekemez ve yatırdığı teminatı alamaz.

İhale Süreci

Yönetmelik uyarınca, artırma işlemine konu olan malın muhammen değerinin %50’si [yüzde ellisi] üzerinden ihale başlatılır ve en yüksek teklif verene mal ihale edilir.  Satılan mal, ancak ihale kesinleştikten sonra ihale alıcısı adına resmi sicilde tescil ve alıcıya teslim edilir.

Diğer yandan, teklif verme süresinin bitimine kadar borçlunun borcunu tamamen ödemesi halinde satış durdurulur ve böylece ihale sona ermiş olur. Artırımda alıcı çıkmaması halinde ise, önceki satış talebinden kalan satış isteme süresi içinde satış günü verilmesi talep edilebilir.

Süreç tamamlandığında, yani açık artırma ile satış gerçekleştikten sonra, takip eden ilk iş gününde, icra müdürü artırma sonuç tutanağını düzenleyerek aynı gün Elektronik Satış Portalında ilan eder. Sonuç tutanağı düzenlendikten sonra ihalenin feshi talep edilmiş olsa dahi, ihale alıcısı tutanağın ilanından itibaren yedi gün içinde satış bedelini icra dairesinin hesabına ödemekle yükümlüdür.

Satış Giderleri Tarifesi de Tebliğ ile Belirlendi

Öte yandan, İİK kapsamında yapılacak satışların, satış giderleri tarifesine ilişkin Tebliğ de Yönetmelik ile aynı gün Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Buna göre, taşınmaz mallar için satış gideri 5.780 TL olarak belirlenirken bu tutar motorlu kara taşıtlarında otomobil ve diğer yük vasıtalarının satış gideri 2.880 TL; kamyonet, minibüs, midibüs, arazi taşıtı için 3.110 TL; kamyon, otobüs, çekici (tır) için 3.930 TL; iş makineleri, römork ile çekici ve römorklarda ise 4.470 TL olacaktır. Taşınır diğer mallar içinse satış gideri 840 TL olarak uygulanacaktır.